درباره آندومتریوزیس بیشتر بدانیم:

درباره آندومتریوزیس بیشتر بدانیم:

آندومتریوز یک مشکل شایع در زنان در سنین تولید مثل می باشد. این بیماری زمانی بوجود می آید که بافت طبیعی جدار داخلی رحم (آندومتر) در محل غیر طبیعی جایگزین شود که علتهای متعددی برای این بیماری مطرح شده است که یکی از آنها جایگزینی بافت آندومتر در سایر ارگانهای لگنی در زمان سیکل عادت ماهیانه می باشد.

قرار گرفتن نابجای آندومتریوم سبب تحریک و آزردگی لگن به خصوص در زمان عادت ماهیانه می شود.

بافت های آندومتری در اوایل جایگزینی منظره ای کوچک، صاف، تاولی و یا مثل خال در سطح کف لگن نشان میدهند. شدت و درجه آندومتریوز غیر قابل پیش بینی است. بعضی از زنان ممکن است آندومتریوز خفیفی در سطح لگن، فضای زیر شکمی و یا اندام های داخل لگنی خود داشته باشند. همچنین امکان دارد که اندومتریوز فضای پایین شکمی را پرکند و به شکل  گره های گسترش یافته باشد.

ممکن است آندومتریوز در سطح تخمدان ها گسترش یابد و تشکیل کیست های پر از خون بنام اندومتریوما(کیست های شکلاتی) بدهد همچنین در صورت گسترش به لایه عضلانی رحم باعث آدنومیوز میشود و با گسترش به فضاهای لگنی باعث چسبندگی یا ندولهای اندومتریوزیس می گردد.

ممکن است آندومتریوز سبب آزردگی بافت هایی شود که آن ها را احاطه کرده اند و باعث بوجود آمدن زخم های بافتی گردد.این حالت چسبندگی نام دارد.  این چسبندگی هاسبب چسبیدن اندام های داخلی لگن به همدیگر می شود و سرتا سر آن را می پوشاند. ممکن است چسبندگی ها مانع این بشوند که تخمک هایی که توسط تخمدان طی تخمک گذاری آزاد شده است توسط لوله های فالوپ جذب بشوند.

علائم اندومتریوزیس:

شایعترین علائم اندومتریوزیس درد های لگن به خصوص در زمان عادت ماهیانه و نا باروری می باشد که در توضیح مختصری در باره علائم اندومتریوزیس داده می شود:

۱ - دردهای قاعدگی:

بسیاری از زنان دردهای خفیف قاعدگی را تجربه می کنند که این دردها به نظرشان طبیعی است. چنانچه این دردها خیلی شدیدتر باشد دیس منوره (dysmenorrhea)  نام دارد که ممکن است یکی از نشانه های آندومتریوز یا انواع دیگری از آسیب های لگنی مانند فیبروئید و یا آدنومیوز باشد. دردهای شدید ممکن است باعث استفراغ، تهوع یا اسهال شوند.

درد قاعدگی اولیه در طول سال های اول پس از بلوغ دیده می شود و با گذشت زمان و بزرگ شدن و یا پس از بچه دار شدن بهبود می یابد. این حالت مرتبط با آندومتریوز نیست. درد قاعدگی ثانویه در سنین بالاتر ایجاد می شود و با افزایش سن شدیدتر می گردد. این حالت یکی از نشانه های هشداردهنده آندومتریوز است ، هرچند که بعضی از زنان مبتلا به آندومتریوز هیچ وقت احساس دردهای قاعدگی ندارند.

۲ - مقاربت دردناک:

ممکن است فرد مبتلا به اندومتریوز در طول نزدیکی و یا پس ازآن درد داشته باشد. این حالت دیس پارونی نامیده می شود.

۳ – اجابت مزاج دردناک

گاهی در موارد شدید آندومتریوز ، کارکرد شکم منجر به بروز درد در ناحیه مقعد و حفره لگنی می شود که در این حالت ارزیابی آندومتریوز ضرورت پیدا می کند

۴ - ناباروری:

شواهد زیادی وجود دارند که بیان کننده این مطلب هستند که آندومتریوز با ناباروری مرتبط می باشد. حدود 25 – 50% از زنان نابارور ممکن است مبتلا به آندومتریوز باشند.

شیوع آندومتریوز:

حدود 10% از زنان آندومتریوز دارند، ولی در دردهای مزمن لگن یا ناباروری این عدد به 40 تا 50% می رسد.

آندومتریوز چگونه تشخیص داده می شود:

آندومتریوز را فقط از روی نشانه های بالینی آن نمیتوان تشخیص داد . ممکن است زمانی که شما مشکل ناباروری، دردهای شدید قاعدگی، مقاربت دردناک و یا درد مزمن لگنی داشته باشید پزشکتان احتمال آندومتریوز را در مورد شما مطرح نماید. ممکن است نزدیکانتان(مادر،خواهرو...) نیز مبتلا به اندومتریوز باشند. به خاطر داشته باشید خیلی از زنان مبتلا به آندومتریوز هیچ نشانه بالینی ندارند.

یافته های معاینه لگن شما ممکن است منجر به این بشود که پزشکتان به وجود آندومتریوز در شما شک کند.

سونوگرافی ترانس واژینال با مانور های خاص جهت بررسی چسبندگیهای لگنی از روشهای مهم تشخیص اندومتریومای تخمدان ، اندومتریوزیس و آدنومیوزیس هستند که هم در تشخیص هم جهت بررسی شدت بیماری برای انتخاب درمان مناسب و هم در سیر بیماری جهت بررسی پاسخ به درمان کمک کننده می باشند.

MRI نیز از روشهای تصویر برداری جهت تشخیص بیماری می باشد.

آزمایش اندازه گیری CA-125  نیز درتشخیص آندومتریوز کمک کننده است.

لاپاروسکوپی روشی است که توسط آن پزشک قادر است تا اندام های داخل لگن را برای بررسی وجود آندومتریوز مشاهده کند. هنگام لاپاروسکوپی از طریق یک شکاف کوچک که در پایین شکم پایین شکم شما توسط جراح ایجاد می شود یک دوربین ظریف داخل شکم شما گذاشته می شود و به جراح این امکان را میدهد که سطح رحم لوله های رحمی (فالوپ)،تخمدان و دیگر اندام های داخل لگن را ببیند. ممکن است پزشکتان تصمیم بگیرد که حین عمل لاپاروسکوپی اندومتریوز شما را درمان کند. در این صورت ایجاد یک شکاف دیگر به او این امکان را میدهد که ابزار جراحی خود را برای برداشتن آندومتریوز داخل کند.

درمان

پزشک شما با مد نظر قرار دادن نشانه های بیماری شما، معاینه فیزیکی، نتایج سونوگرافی و هدف شما از درمان آندومتریوز به شما درمان مناسب را توصیه خواهد کرد.

زنان با آندومتریوز خفیف نیازی به درمان یا تغییر شیوه زندگیشان ندارند. درمان های هورمونی زمانی توصیه می شود که درد ، در فعالیت های خانوادگی، کار یا روزانه شما تداخل ایجاد کند.

در آندومتریوز های وسیعی که تخمدان را در بر گرفته باشد، دیگر درمان های هورمونی مؤثر نمی باشند و انجام عمل جراحی ضروری است. همچنین زمانی که درمان دارویی موثر نباشند نیاز به جراحی است. داروهای غیراستروئیدی و ضدالتهاب مانند ایبوپروفن و ناپروکسن دردهای سیکل قاعدگی را کاهش می دهند.

نتیجه گیری

در دنیا، میلیون ها زن به آندومتریوز مبتلا هستند. بنابراین نیاز به یک سری مراقبت های حرفه ای، خصوصا زمانی که مشکل ناباروری و یا دردهای شدید زندگی این افراد را تحت تاثیر قرار داده باشد، می باشد ، مراجعه به موقع به متخصص زنان و بررسیهای مناسب تصویربرداری و درمان مناسب ، نقش بسزایی در کیفیت زندگی زنان در سنین باروری دارد.